Przeprowadzenie procesu fermentacji wymaga zastosowania odpowiednich naczyń i pojemników. W warunkach domowych każdy z nas może pokusić się o przygotowanie trunków zarówno w naczyniach plastikowych jak i szklanych o różnej pojemności. Od wyboru właściwego naczynia zależeć będzie poprawność przebiegu procesu fermentacyjnego oraz walory gotowego alkoholu. Dlatego też warto postawić na pojemniki wysokiej jakości i przeznaczone do tego konkretnego zastosowania. Które z nich godne są uwagi?

Wybieramy pojemnik - wielkość

Jeśli planujesz zająć się produkcją domowego wina, piwa czy wódki, z pewnością jedną z pierwszych rzeczy, w jaką będziesz musiał się zaopatrzyć, będzie właśnie odpowiedni pojemnik fermentacyjny. A jaką pojemność wybrać? To będzie oczywiście zależało od ilości nastawu, który zamierzasz przygotować.

W sprzedaży dostępna jest ogromna ilość naczyń o różnej pojemności. Jeśli posiadasz sad owocowy i myślisz o dużej produkcji domowego wina, możesz wybrać balony o pojemności nawet 60 litrów. Ale doskonale sprawdzi się także pojemnik fermentacyjny o mniejszej pojemności, na przykład 3 lub 5 litrów. Wielkość pojemnika należy dostosować do ilości użytych owoców, cukru i drożdży oraz wody. Warto jednak pamiętać, że obsługa mniejszych naczyń jest prostsza i bezpieczniejsza - łatwiej jest je w razie potrzeby podnieść i przenieść z miejsca na miejsce, poza tym jeśli coś pójdzie nie tak, stracisz mniejszą ilość nastawu.

Rodzaje pojemników - szklane i plastikowe

Wielu początkujących producentów domowych alkoholi zastanawia się nad różnicami występującymi między pojemnikami do fermentacji wykonanymi ze szkła i z plastiku. Osoby doświadczone mają już własne preferencje. Czy rzeczywiście różnice między szkłem i plastikiem są wyraźne i mogą mieć wpływ na przebieg procesu fermentacji?

Dyskusje dotyczące domniemanej wyższości pojemników szklanych nad plastikowymi trwają od lat i jak dotąd spór nie został rozstrzygnięty w sposób jednoznaczny. Padają argumenty, że cząsteczki plastiku przedostają się do powstającego wina czy wódki, zmieniając smak napoju i czyniąc go szkodliwym dla zdrowia. Do tej pory jednak żadne poważne badania nie dowiodły prawdziwości tej tezy.

Czego więc używać? Szkła czy plastiku? Oto najważniejsze zalety i wady obydwu rozwiązań.

Pojemniki fermentacyjne ze szkła

Z całą pewnością szkło nie ma sobie równych - jest higieniczne, nie wchodzi w żadne reakcje chemiczne ze składnikami nastawu i jest całkowicie ekologiczne. Szkło jest bardzo łatwo utrzymać w idealnej czystości za pomocą zwykłego detergentu do mycia naczyń i szczotki do butelek - nie trzeba obawiać się o porysowanie tego materiału, a wszelkie zabrudzenia doskonale spływają z jego gładkiej powierzchni.

Ważną cechą szkła jest również jego odporność na nawet najbardziej intensywne użytkowanie - szklane pojemniki będą nam służyły przez długie lata, nie odkształcą się i nie zmienią swoich właściwości. Czasami należy tylko wymienić korek na nowy.

Natomiast do wad pojemników szklanych należy zaliczyć ich dużą wagę - uniesienie szklanego pojemnika z zawartością może mocno nadwyrężyć kręgosłup. Poza tym jednak trudno dopatrzeć się negatywnych aspektów wytwarzania alkoholi w szklanych naczyniach.

Pojemnik z plastiku

Pojemniki fermentacyjne wykonane z plastiku również mają szereg zalet, dzięki którym cieszą się dużą sympatią fermentatorów i są przez nich szeroko wykorzystywane. Przede wszystkim plastik jest nieporównanie lżejszy od szkła, co znacząco podnosi jego użytkowe walory i ułatwia obsługę nastawów. Warto podkreślić, że drożdże w takim naczyniu zachowują się i pracują dokładnie tak samo jak w naczyniu wykonanym ze szkła. Nie musimy więc obawiać się o powodzenie przedsięwzięcia jakim jest produkcja domowych alkoholi.

Dodatkowo plastikowy pojemnik fermentacyjny ma postać wiaderka z szeroką, płaską pokrywą. To bardzo ważne z praktycznego punktu widzenia - możemy kolejne pojemniki układać jeden na drugim i w ten sposób zaoszczędzić mnóstwo miejsca. Podziałka na boku pojemnika ułatwia nam precyzyjne odmierzenie ilości poszczególnych składników - wody, cukru, owoców.

Do wad tego typu pojemników zaliczyć należy konieczność zachowania ostrożności w czasie ich mycia - plastikową powierzchnię łatwo jest zarysować używając zbyt ostrej szczotki czy gąbki, a wówczas w rysach mogą zostać resztki wina czy piwa wyprodukowanych w poprzednim cyklu, które z kolei powodują gnicie aktualnego nastawu.

Słoje, balony, damy...

Do produkcji domowego wina, piwa czy wódki możemy używać różnego rodzaju naczyń, do których należą:

• słoje - szklane słoje o pojemności od dwóch do pięciu litrów dobrze się sprawdzą w przypadku małych nastawów. Są lekkie, łatwo je umyć, a kiedy nie są potrzebne do produkcji alkoholu - możesz zakisić w nich ogórki czy kapustę;
• damy- zwykle mają pojemność około pięciu litrów i świetnie się nadają zarówno do fermentacji (należy pamiętać o zastosowaniu rurki fermentacyjnej i korka), jak i przechowywania wina czy innych domowych alkoholi. Wykonana z grubego szkła dama zakończona jest wąską szyjką, jeśli więc zamierzasz prowadzić w niej fermentację, musisz użyć lejka, przez który wsypiesz owoce, cukier i drożdże oraz wlejesz wodę. Do zabezpieczenia damy przed pęknięciem będziesz potrzebował specjalnego koszyka o odpowiednich wymiarach;
• balony - balon przypomina damę, ale ma znacznie większą pojemność, od 10 do nawet 34 litrów. Nadaje się więc dla każdego, kto zamierza przygotować wino, nalewkę, piwo czy inne domowe alkohole w większej ilości. Wąska szyjka umożliwia idealnie szczelne zamknięcie go, a plastikowy kosz pełni podwójną funkcję - zabezpiecza przed pęknięciem i ułatwia przenoszenie pojemnika;
• fermentatory plastikowe - o ich zaletach mówiliśmy już w poprzednim rozdziale.

Który więc rodzaj pojemnika warto wybrać? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, bowiem każdy z nas ma nieco inne potrzeby i możliwości. Jedno jest za to pewne - dzięki bardzo obszernej ofercie każdy znajdzie rozwiązanie, które spełni wszystkie jego wymagania.

Nastaw na wino i zacier - czy wymagają różnych pojemników?

Nastaw na wino oraz zacier z ziemniaków czy ziarna zbóż mogą być wyrabiane w pojemnikach tego samego rodzaju. Jeśli więc w tym roku robisz domowe wino, nic nie stoi na przeszkodzie, abyś przygotował nastaw w naczyniach, w których rok temu robiłeś zacier. Warto jednak zawsze mieć przygotowanych kilka pojemników więcej na wszelki wypadek. Trzeba natomiast zadbać o to, aby wszystkie były idealnie czyste - pozostawione w nich resztki mogą zapoczątkować proces gnilny i zaszkodzić fermentacji, niwecząc cały Twój wysiłek i poniesione koszty.

Fermentacja może być prowadzona zarówno w pojemnikach wykonanych ze szkła, jak i plastiku, w balonach, słojach, damach i gąsiorach. Ważne jest to, aby każde z naczyń było idealnie czyste i nieuszkodzone, a także przechowywane w odpowiedniej dla pracy drożdży temperaturze.